Rietveldtheater Delft, 21/02/2015
Verslaggever: Kristofer G. Skaug
Redactionele opmerking: Recensies worden op persoonlijke titel gepubliceerd, en vertegenwoordigen derhalve geen officiëel standpunt van de DVS.
In het knusse Delftse Rietveldtheater is een kleine schare toehoorders gekomen om Mikhail Zemtsov te zien lesgeven aan drie jonge altviolistes, allen afkomstig van het Hellendaal Vioolinstituut in Rotterdam.
Annina Kroon (17) mag als eerste aan de slag, met het eerste deel uit het altvioolconcert van Zelter – voor iedere altvioolleerling een absolute klassieker. Ze speelt het stuk eerst een keer helemaal voor.
De maestro zit op een stoel in de hoek van het podium toe te kijken. Het hoofdthema (Es-groot drieklanken) – meer solistisch. Per frase ademen.
Dynamiek varieren, spannend maken. Je moet het publiek kunnen verrassen. Dat zijn de momenten waarop wij als artiest heel erg kunnen genieten! Je moet je voelen als koningin van het podium, dat je het publiek om je vinger weet te winden. In het verhaal gebeuren er interessante dingen, dat moet je als podiumartiest onderbouwen.
Mikhail tokkelt de begeleiding mee op zijn altviool. Dan begint Annina aan de loopjes. Wat is dit? Niet bezorgd kijken! Houd het licht, speels! En vooral: Nooit met enige spier in je gezicht verraden dat je een foutje gemaakt hebt!
Anuschka Pedano (14) is nu aan de beurt. Ze heeft onlangs een mooie grote altviool gekocht, maar heeft er nog geen geschikte kist voor, en draagt hem nog rond in een kartonnen doos (komt goed!). Mikhail gooit er nog een mopje tussendoor: “wisten jullie dat de eerste altviool ontstond als een werkongeluk van een dronken italiaanse vioolbouwer, die snaren heeft gezet op een vioolkist“.
Anuschka werkt aan een Georgische dans, “Charumi” van de componist Tsintsadze.
De
uitdagende 5/8-maat gaat haar goed af. Er wordt gewerkt aan de streektechniek bij de dubbelgrepen. Het heeft een percussieve karakter (Mikhail kan het weten, hij is zelf opgegroeid in Tsjetsjenie), maar de klank mag er niet onder lijden!
De accenten in de loopjes moeten eruit springen. Je moet kijken naar die Georgische dansen op YouTube. Heel veel energie, power. Dat moet je hebben in je streek. Wilder, meer explosief. Bij de slof. Dit is volksmuziek, geen klassiek.
Mikhail tokkelt nog altijd mee om een begeleiding te verzorgen, bij gebrek aan een pianist. Let op de harmoniewisselingen. In deze passage is het … ‘mysterieus?’ Ja! Dat woord wilde ik horen.
En dan weer uitbundig, vrolijk: Feestje! Stamp maar met je voet! Maar maak geen haast, op een feest heb je nooit haast! Meer profiel op de 1 en 3 van de 5/8 maat.
Zoek dialoog tussen de frasen, anders wordt het monotoon.
Ken je een instrument dat heet “doedoek”? Duduk. Schrijf het op. Zoek het op YouTube. Dat is een blaasinstrument, als een hobo met een hele grote riet (doet na op altviool, fluistertoon). Je moet op je alt de suggestie opwekken van zo’n klank.
Als laatste mag Ursula Skaug (17) aantreden. Ze speelt het Adagio & Allegro van Schumann, oorspronkelijk voor hoorn. Dit is best lastig zonder begeleiding, want de melodie wisselt alsmaar tussen de altviool en piano.
Eerst het a
dagio-stukje. Frasering is bij Schumann vaak niet “symmetrisch”, het antwoord kan veel korter zijn dan de “vraag”. Er moet spanning opgebouwd worden. Lichtere streek bij lichtere stemming.
Je moet goed weten wat je wilt, met kleur, intervallen en timing. Je begint vaak heel goed, maar daarna moet je doorgaan met dezelfde intensiteit en doordachte klank. Genieten van de belangrijke noten.
Soms mag je de frase niet zelf afmaken, omdat daar de piano dat moet doen. En in de frase is niet altijd de belangrijkste noot ook de luidste, die kun je ook 
aangeven met de timing (bijvoorbeeld rubato).
Soms in een gesprek is de timing allesbeslissend, hoe je antwoord aansluit op de vraag.
Het hoogtepunt: Je wordt er als artiest op afgerekend, of je emotioneel oprecht bent. Dus daar moet je met je gedachten en je gevoel helemaal naartoe werken. Anders komt het niet overtuigend over.
Wij gaan vol memorabele uitspraken en inspirerende gedachten weer naar huis. Dank aan Mikhail voor deze Masterclass, en dan ook aan Henny Marée voor de medewerking om deze reeks in het Rietveldtheater mogelijk te maken.
