Op 17 maart jl. overleed de zeer gewaardeerde altviolist Maurits Wijzenbeek op de veel te jonge leeftijd van 66 jaar. Hij was van 1978 tot 2013 als altviolist aan het Muziekcentrum van de Omroep verbonden – eerst in het Radio Kamerorkest, daarna in de Radio Kamerfilharmonie. Sebastiaan van Eck, al sinds zijn vroege jeugd goed bevriend met Maurits, haalt herinneringen op.

Maurits was musicus in hart en ziel, en altviool spelen was zijn lust en zijn leven. Daarnaast was hij iemand die het fijn vond onderdeel te zijn van een familie. Hij hield van het menselijk contact en genoot van iedere ontmoeting: Maurits was een echt ’orkestdier’. De altvioolgroep van het Kamerorkest was een familietje in het klein. Er werd hartstochtelijk gemusiceerd, tegelijkertijd bleef er geen kans onbenut om over van alles met elkaar te discussieren. In de loop der jaren werd Maurits een van de bepalende gezichten van dit bijzondere orkest. Het gedwongen einde van het RKO en de daaropvolgende fusie met delen van het RSO kwamen dan ook hard aan.

Maar dit typeerde Maurits tot het einde: al kwam hij in een situatie terecht waarvoor hij niet had gekozen, hij wilde er het beste maken. Direct vanaf de start van het nieuwe orkest was dan ook zijn motto ’de RKF wordt gewoon het leukste orkest van Nederland’. Zijn intense betrokkenheid was wezenlijk voor het uiteindelijke succes van de RKF.

Maurits was geen man van gebaande paden en durfde over mentale drempels heen te stappen. Hij kon zijn ideeën altijd met enthousiasme brengen. Hij had uitgesproken idealen over de toekomst van het orkest. Hij zag een groot flexibel muzikaal apparaat, maatgesneden voor de modern opgeleide musicus, met veelzijdigheid en muzikale nieuwsgierigheid als uitgangspunt. Toen tijdens de laatste reorganisatie in Hilversum ensembles tegen elkaar werden uitgespeeld en er in de onderlinge strijd veel geld aan juridisch advies van dure advocatenkantoren werd uitgegeven, was zijn steevaste stelling: ’laten we niet zoeken naar wat ons scheidt maar naar wat ons verbindt’.

We hebben ons hele leven door veel samen gemusiceerd. Eerst in het Hilversums jeugdorkest, opgericht door een aantal moeders waaronder die van ons. Rond 1965 speelden we samen in een jeugdstrijkkwartet onze eerste Haydn-menuetten. De acht jaar in de Radio Kamerfilharmonie waren een kroon op onze muzikale vriendschap. Maurits werd meteen voorzitter van de orkestcommissie en was altijd bereid op ander gebied zijn steentje bij te dragen. Eigenlijk zat je niet in het orkest van Jaap van Zweden of Frans Brüggen, maar je zat in het orkest bij Maurits.

Toen een dirigent een keer met akelige opmerkingen iets probeerde te bereiken stond Maurits op en zei: nee meneer, zo gaan we hier niet met elkaar om. De dirigent matigde direct zijn toon.

Nieuwe collega’s werden geïnspireerd door Maurits’ aanstekelijke enthousiasme en natuurlijke warmte. Bij excentriekelingen, waar anderen eerder met een boog omheen liepen, rustte Maurits niet voordat hij ook met hen een band had opgebouwd.

Indrukwekkend was het einde van de RKF nu bijna 6 jaar geleden. Het slotconcert in het Concertgebouw zou voor veel musici het laatste concert in hun beroepsleven worden. Frans Brüggen had wegens zijn slechte lichamelijke conditie afgezegd. Er dreigde een roemloos einde, onder leiding van een invaller. Toen zei Maurits: kom, we gaan samen naar Frans en kijken wat we nog kunnen bereiken. Het werd een bijzonder bezoek, waarbij Maurits er geen twijfel over liet bestaan dat Brüggen gewoon moest komen. Nadat Maurits uiteindelijk had toegezegd dat we Frans desnoods met rolstoel en al uit zijn huis in Italië zouden ophalen was het pleit beslecht. Zo konden tientallen musici – waaronder Maurits zelf – hun loopbaan met een onvergetelijk concert beeindigen.

Na dit afscheid had Maurits tijd om een ander aspect van zijn muzikale talent te ontwikkelen. Door het overlijden van zijn vriend en collega Jouke van der Leest werd hij dirigent van het Cuypers Ensemble. Velen van ons hadden kinderen in dit jeugd strijkorkest, en kunnen beamen hoe hij jonge kinderen wist te inspireren. Op 25 januari was zijn laatste muzikale optreden: Maurits moest naar zijn dirigeerplek worden geholpen maar dirigeerde het Cuypers Ensemble vol passie, met als slot een hemelse Air van Bach.

Ook al was Maurits al enige jaren niet meer in dienst, zijn invloed is nog steeds voelbaar. Natuurlijk wordt ons bedrijf (Muziekcentrum van de Omroep, red.) in eerste instantie bepaald door de inbreng van alle actieve medwerkers. Maar de energie van hen die er niet meer zijn, resoneert nog op een bijzondere manier na. Dat is een reden voor dankbaarheid en misschien een schrale troost.

Sebastiaan van Eck